1915 SOYKIRIMININ ERMENİ SAĞLIK ÇALIŞANLARI

1915 SOYKIRIMININ ERMENİ
SAĞLIK ÇALIŞANLARI
MAĞDURLARI VE OSMANLI TÜRK
DOKTORLARIN ROLÜ

Fransa Ermeni Tıbbi Birliği (U.M.A. F), Lyon Rhone-Alpes – Fransa

Lyon, Fransa – Nisan 2015
umaf.rhonealpes@gmail.com

1915  Ermeni  soykırımının  yüzüncü  yılında,  Fransa  Ermeni Tıbbi  Birliği’nin  (U.M.A.F.)
Lyon  Rhone-Alpes  şubesi,  Osmanlı  Türk  doktorlarının  soykırım  suçuna  katılımlarını
hatırlatıyor ve katledilen Ermeni doktorları, öğrencileri ve sağlık çalışanlarını anıyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nda 300 kişiye yakını doktorlardan oluşan Ermeni elit tabakasının
büyük bir kesimi İstanbul’da yaşıyordu. İmparatorluğun geri kalan topraklarında, özellikle Batı
Ermenistan’da, birçok Ermeni doktor ve eczacı Ermeni halkının yanı sıra, Türk, Kürt, Süryani,
Arap ve İmparatorluğun diğer halklarını da tedavi ediyorlardı.
Ermeni  doktorlar,  Osmanlı  İmparatorluğu’nda  tıbbın  gelişmesine  geniş  katkılarda
bulundular. Ayrıca,  1838’de, padişahın bireysel doktoru olan Dr. Manuel Şaşyan aracılığıyla,
Devlet Askeri Yüksek Tıbbiye Mektebi’nin kurulmasında ve 1885 yılında İstanbul’da Ermeni
Tıbbi Birliği’nin birçok üyesinin de katılmış olduğu Osmanlı Tıp Topluluğu’nun kurulmasında
büyük rol oynadılar 1.

1915  yılında,  24  Nisan’ı  25  Nisan’a  bağlayan  gecede,  235  Ermeni  aydını  tutuklandı.
İlerleyen günlerde, bu sayı 800e ulaştı ve birçok tutuklanan aydın sürgün yollarında vahşice
katledildi. 1919 yılında, Ermeni Tıbbi Birliği, toplamda en az 113 doktor, 73 eczacı, 14 dişçi ve 15 öğrencinin soykırım sırasında öldüğünü ve ya öldürüldüğünü beyan ediyordu
2,3 .  Mağdurlar arasında 26 Nisan  1915’te öldürülen, Lozan Tıp fakültesinden mezun, 30 yaşındaki doktor ve şair  Rupen  Sevag  bulunuyordu 4.  Zamanında  yukarıda  bahsi  geçen  bilimsel  ve  tıbbi  iki kuruluşunun  başkanı  olan  Doktor Vahram Torkomyan  ise  kurtulanlar  arasında  yer  alıyordu. Paris’e sürgün edip orada Paris Ermeni Tıbbi Birliği’nin kurulmasına katkıda bulundu 5. Bu kuruluş, 1974 yılında yerini Fransa Ermeni Tıbbi Birliği’ne bıraktı (U.M.A.F).
 
Pek çok Osmanlı Türk doktor, soykırımın hazırlıkları ve planlama aşamasında ve ayrıca,
görev başında Ermeni halkına karşı tıbbi özellikte suçlar işleyerek bu suça katkıda bulundular 6.

Soykırımın organizasyonuna katılan doktorlar arasında, İttihat ve Terakki Merkez Komitesi
üyesi olan Dr. Nazım Bey ve Dr. Bahattin Şakir, yönettikleri Teşkilat-ı Mahsusa aracılığıyla
soykırımın  gerçekleşmesinde  merkezi  rol  oynadılar.   Bu  kuruluş,  Ermeni  sürgününün  ve katliamınının  düzenlenmesinden  ve  gerçekleştirilmesinden  görevlendirilmişti.  İstanbul  ve Paris’te  eğitim  almış  olan  Dr.  Nazım  Bey,  Maarif   Nazırı  (Eğitim  Bakanı)  idi.   5  Temmuz 1919’da  Divan-ı  Harbi  Örfü  tarafından  yargılanıp  işlediği  suçlar  sebebiyle  idam  cezasına çarpıtıldı. Bahattin Şakir ise İstanbul Tıp Fakültesinde adli tıp ve ahlak öğretmeniydi 6.

Diyarbakır valisi Dr. Mehmed Reşit Diyarbakır’da şöyle beyan ediyordu:
“Bir doktor olarak bu kadar çok kişiyi nasıl öldürebildiğimi sordunuz. Cevabım şu şekilde:
Ermeni hainler vatanımızda kendilerine yuva  kurmuşlardı. Zararlı mikroplardı. Bu mikropları yok etmek bir doktorun görevi değil midir?” 2.
Aşağıdaki liste, soykırımda Osmanlı Türk doktorlarının görev başında işledikleri tüm suçları
listelemek gibi bir amaca sahip değil ancak aşağıdaki birkaç örneğe dikkat çekmek isteğiyle oluşturulmuştur 2, 3, 6, 7, 8 :
 
-  İnsanlar üzerinde tıbbi deneyleri
>  Almanya’da eğitim almış İstanbul’da patoloji bölümü anatomi dersi öğretmeni, Prof.
Dr. Hamdi Suat Aknar, ve 3. Ordu Başhekimi, Dr. Tevfik Salim, Ermenilere bunun bir
tedavi olduğunu söyleyerek tifüs hastalığına yakalanmış hastaların kanını kasıtlı olarak
yüzlerce  Ermeni’ye  aşıladılar 9,10.  Prof.  Aknar,  ölümünden  sonra  1974  yılında
TÜBİTAK tarafından hizmet ödülüne layık görüldü 11.
 

-  Çocuk ve hamile kadın zehirlemeleri
>  Trabzon  Sıhhiye  Şube  Müdürü  Ali  Saib  Bey,  Hilal-i  Ahmer  Hastanesindeki  yetim
Ermeni  çocuklarına  ve  hamile  kadınlara  ölümcül  dozda  morfin  enjekte  ediyordu 12.
Enjeksiyonlara  karşı  çıkanları  Karadeniz’de  boğuyordu.  Tanıklıklar  aynı  zamanda
kendisinin çocuklar üzerinde ölümcül gaz ve buhar kullandığını belirtiyor.
-  Sahte ölüm belgelerinin yazımı
>  Urfa  Belediyesi  doktoru,  Teşkilat-ı  Mahsusa  üyeleri  tarafından  katledilen  Meclis-i
Umumi (Osmanlı Parlamentosu) üyesi iki Ermeni adına sahte ölüm belgesi oluşturdu.
>  2011 yılında Papa II. Jean-Paul tarafından şehit olarak azizler listesine alınan ve sürgün
yolunda  öldürülmüş  olan  Mardin  Başpiskoposu  İgnatyus  Maloyan,  Diyarbakır’daki
Osmanlı  Türk  doktorları  tarafından  10  Haziran  1915’te  akciğer  embolisi  sebebiyle
öldüğü belirtilmişti 13.
 
-  Doktor meslektaşlara karşı cinayetler
>  Sahra  Sıhhiye  Umumi  Müfettişi  Dr.  Süleyman  Numan  Paşa,  Ermeni  sivil  ve  askeri
doktorların öldürülmesine izin verdi.
>  Muş Belediyesi doktoru Asaf, askeri hastanede görevli meslektaşı Nerses Şahbağlıyan’ı
evinde  soğukkanlılıkla  öldürdü.  Erzincan  Askeri  Hastanesi  başhekimi,  Sani  Yaver,
Tokatlı  Doktor  Minas  Yarmayan’ı  öldürürken,  Feridun  ise  dişçi  Levon  Egavyan’ı
uykusunda katletti.
 
-  Hemşire tecavüzleri
>  Silvan (Diyarbakır) Askeri Hastanesi başhekimi Fethi, hastanesinde çalışan ona yakın
Ermeni hemşireye tecavüz etti. Ayrıca belirtelim ki, bu tecavüz suçunun yanı sıra, bu
doktor bulaşıcı zührevi bir hastalığın taşıyıcısıydı.
 
Ermeni  soykırımının  yüzüncü  yılı  dolayısıyla,  Fransa  Ermeni Tıbbi  Birliği’nin  üyeleri,  Jön Türk Hükümeti’nin işlediği barbarlığın mağdurlarının ve kurtulanlarının torunları ve çocukları olarak, gerekli adaletin sağlanabilmesi amacıyla, meslektaşlarının tarihleriyle yüzleşmelerini, yaşanılmış  bu  acı  gerçekleri  kabul  etmelerini  ve  Ermeni  halkının,  Ermeni  doktorlar  gibi, yaşamış olduğu hasarı onarmalarını talep ediyor.

Referanslar

1.  Vardanian Stella. Histoire de la médecine en Arménie de l’Antiquité à nos jours. Paris 1999
2.  Union des Médecins Arméniens. Les persécutions des médecins arméniens pendant la Première Guerre en Turquie (1919). Nouvelle édition, Sigest, 2011.
3.  Հարություն  Մինասյան  //  Օսմանյան  կայսրությունում  և  Թուրքիայի  Հանրապետությունում բռնաճնշումների  և  ցեղասպանության  ենթարկված  հայ  բժիշկներ // :  Լուսաբաց  հրատարակչատուն, 2014 — 520էջ.
4.  Մեծ եղեռնի նահատակ  հայ բժիշկներ, տոքթ. Գասպար Կարոյեան, Պոսթոն, 1957.
5.  Vahram  Torkomian.  Mémoires  d’un  médecin  stambouliote  1860-1890.  Centre  d’histoire  arménienne contemporaine TOME VI 2007. (Titre original :Antsouge mortsoug).
6.  Dadrian N. The role of Turkish physicians in the world war I genocide of ottomans Armenians.  Holocaust Genocide Studies (1986) 1 (2): 169-192. doi: 10.1093/hgs/1.2.169
7.  Genocide Study Project, HF Guggenheim Foundation, in The  Holocaust and Genocide Studies, Volume 11, Number 1, Spring 1997.
8.  Baron, Jeremy Hugh. "Genocidal Doctors". Journal of the Royal Society of Medicine.  November 1999, 92, pp. 590–93.
9.  Türkce Istambul., No 45,23 December 1918.
10.  Karatepe M. Struggle against typhus in the Caucasian front during the 1st World War. Yeni Tip Tarihi
Arastirmalari. 2002;8:107-62.
11.  Karatepe M. A life dedicated to pathology: Hamdi Suad Aknar. Yeni Tip Tarihi Arastirmalari. 2002;8:33-55. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17152150
12.  V. Dadrian. Children as victims of genocide: the Armenian case. The Issues of the History and Historiography of the Armenian Genocide Volume 7, AGMI, Yerevan 2003
13.  Monseigneur Jean NASLIAN évêque de Trébizonde en 1911-1928, Mémoires sur les événements polit icoreligieux  en  proche  -  orient  de  1914  à  1928,  Premier  tome,  Juillet  1914  Octobre  1918,  Imprimerie Mekhitariste,Vienne (Autriche 1953), réedition" le cercle d'écrits caucasiens" 2008, 669 pages. p. 344

EAN 9782917329283 - Editions SIGEST

Open Letter to R T Erdogan...

... from
INTERNATIONAL ASSOCIATION OF GENOCIDE SCHOLARS TO TURKISH PRESIDENT ERDOGAN 
(then Prime Minister)



To Prime Minister Recep Tayyip Erdoğan
TC Basbakanlik
Bakanliklar
Ankara, Turkey
FAX: 90 312 417 0476

June 13, 2005

Dear Prime Minister Erdogan,

We are writing you this open letter in response to your call for an "impartial study by historians" concerning the fate of the Armenian people in the Ottoman Empire during World War I.

We represent the major body of scholars who study genocide in North America and Europe. We are concerned that in calling for an impartial study of the Armenian Genocide you may not be fully aware of the extent of the scholarly and intellectual record on the Armenian Genocide and how this event conforms to the definition of the United Nations Genocide Convention. We want to underscore that it is not just Armenians who are affirming the Armenian Genocide but it is the overwhelming opinion of scholars who study genocide: hundreds of independent scholars, who have no affiliations with governments, and whose work spans many countries and nationalities and the course of decades. The scholarly evidence reveals the following:

On April 24, 1915, under cover of World War I, the Young Turk government of the Ottoman Empire began a systematic genocide of its Armenian citizens — an unarmed Christian minority population. More than a million Armenians were exterminated through direct killing, starvation, torture, and forced death marches. The rest of the Armenian population fled into permanent exile. Thus an ancient civilization was expunged from its homeland of 2,500 years.

The Armenian Genocide was the most well-known human rights issue of its time and was reported regularly in newspapers across the United States and Europe. The Armenian Genocide is abundantly documented by thousands of official records of the United States and nations around the world including Turkey’s wartime allies Germany, Austria and Hungary, by Ottoman court-martial records, by eyewitness accounts of missionaries and diplomats, by the testimony of survivors, and by decades of historical scholarship.

The Armenian Genocide is corroborated by the international scholarly, legal, and human rights community:

1. Polish jurist Raphael Lemkin, when he coined the term genocide in 1944, cited the Turkish extermination of the Armenians and the Nazi extermination of the Jews as defining examples of what he meant by genocide.
2. The killings of the Armenians is genocide as defined by the 1948 United Nations Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide.
3. In 1997 the International Association of Genocide Scholars, an organization of the world’s foremost experts on genocide, unanimously passed a formal resolution affirming the Armenian Genocide.
4. 126 leading scholars of the Holocaust including Elie Wiesel and Yehuda Bauer placed a statement in the New York Times in June 2000 declaring the "incontestable fact of the Armenian Genocide" and urging western democracies to acknowledge it.
5. The Institute on the Holocaust and Genocide (Jerusalem), and the Institute for the Study of Genocide (NYC) have affirmed the historical fact of the Armenian Genocide.
6. Leading texts in the international law of genocide such as William A. Schabas's Genocide in International Law (Cambridge University Press, 2000) cite the Armenian Genocide as a precursor to the Holocaust and as a precedent for the law on crimes against humanity.

We note that there may be differing interpretations of genocide—how and why the Armenian Genocide happened, but to deny its factual and moral reality as genocide is not to engage in scholarship but in propaganda and efforts to absolve the perpetrator, blame the victims, and erase the ethical meaning of this history.

We would also note that scholars who advise your government and who are affiliated in other ways with your state-controlled institutions are not impartial. Such so-called "scholars" work to serve the agenda of historical and moral obfuscation when they advise you and the Turkish Parliament on how to deny the Armenian Genocide. In preventing a conference on the Armenian Genocide from taking place at Bogacizi University in Istanbul on May 25, your government revealed its aversion to academic and intellectual freedom—a fundamental condition of democratic society.

We believe that it is clearly in the interest of the Turkish people and their future as a proud and equal participants in international, democratic discourse to acknowledge the responsibility of a previous government for the genocide of the Armenian people, just as the German government and people have done in the case of the Holocaust.

Approved Unanimously at the Sixth biennial meeting of
THE INTERNATIONAL ASSOCIATION OF GENOCIDE SCHOLARS (IAGS)
June 7, 2005, Boca Raton, Florida

President	First Vice-President	Second Vice-President	Secretary-Treasurer
Israel Charny (Israel)	Gregory H. Stanton (USA)	Linda Melvern (UK)	Steven Jacobs (USA)